Vier kunstenaars laten zich door een crisis inspireren
Kees Keijer, Het Parool, 27 oktober 2022

Een crisis kan ook mogelijkheden bieden voor een betere wereld. Vier kunstenaars in Nieuw Dakota maken van de nood een deugd.

Bij de ingang staan een paar bloemenpotten, maar er liggen ook omgevallen exemplaren. De donkere vegen op de wand suggereren dat ze tegen de muur zijn gekwakt. Alsof hier gisteravond een feestje is geweest dat een beetje uit de hand is gelopen.

Never Let a Good Crisis Go to Waste is geen al te vrolijke tentoonstelling, zoveel wordt al bij binnenkomst duidelijk. De titel is afgeleid van een zinnetje dat Winston Churchill mompelde tijdens de oprichting van de Verenigde Naties, maar dat is waarschijnlijk een broodje aap. Desalniettemin kunnen allerlei economen en crisismanagers wel met het idee uit de voeten. Een crisis kan ook tot positieve dingen leiden, is het idee.

In Nieuw Dakota worden de benodigdheden voor een crisis stap voor stap afgevinkt. ‘Wat je nodig hebt voor een crisis,’ lezen we op de muur, ‘een substantiële dreiging, verrassingselement, snelle beslissingstijd en de wil om te veranderen.’ De deelnemende kunstenaars laten deze elementen een voor een zien.

 

Lekkend dak

De substantiële dreiging wordt verbeeld door Faysal Mroueh. In een video neemt hij de bezoeker mee in een onbestemd landschap dat afkomstig lijkt uit een game. De hoofdpersoon loopt en zwemt door een virtuele wereld en komt allerlei figuren tegen die hun verhaal vertellen. Het zijn voornamelijk gedachtestromen, in bibberend Amerikaans-Engels of in Shakespeariaanse volzinnen. Sommige figuren keren meerdere keren terug, zoals een monsterlijke worm die het vlees van andere onderwaterdieren opzuigt om zich te voeden. Het kind van een vogelverschrikker blijkt na een intermezzo roerloos op de grond te liggen. Er wordt niet geschoten of gevochten in deze videogame, geweld wordt vooral gesuggereerd.

 

Ehsan Ul Haq heeft een installatie gemaakt met bloemen die langzaam verleppen – die zagen we dus al eerder. Ditmaal liggen ze in een vitrine. Op de vitrine staat een fantasiepaard, onder andere gemaakt van stoelpoten en een emmer. Een haastklus, want blijkbaar kreeg de kunstenaar pas vlak voor de tentoonstelling de beschikking over de onderdelen van het werk. Wat ook weer bij het thema van de expositie hoort. Het inspelen op onverwachte situaties is immers onderdeel van hoe je met een crisis zou kunnen omgaan.

 

Annelies Kamen maakt keramische emmers die her en der in de tentoonstellingsruimte staan. Om de zoveel tijd druppelt er water van het plafond, dat vervolgens in of naast de emmers terechtkomt. Er schijnt bij Nieuw Dakota daadwerkelijk een probleem te zijn geweest met het dak, maar dat probleem wordt nu door Kamen omarmd. Een irrigatiepomp met verstopte buizen imiteert de lekkage. De emmers spelen een dubbelrol, als kunstvoorwerpen en als praktische remedie tegen het vallende water.

 

 

Hovercraft

Het beste werk van de tentoonstelling is van Paulien Oltheten, die een prachtig videotweeluik maakte. Twee registraties van parallelle werelden waarin menselijk gedrag in het dagelijks leven op een geestige manier is vastgelegd.

 

Links volgt de camera mensen in Iran. De bedding van de rivier Zayandeh is kurkdroog, waardoor mensen te voet kunnen oversteken. Ze gebruiken de rivier nu om te hardlopen of om via de telefoon ongestoord privékwesties uit te vechten. Op het rechterscherm lopen mensen ook op een rivier, maar deze is bevroren. In Rusland stappen passagiers voorzichtig van het trapje van een hovercraft op de Wolga, terwijl de Iraniërs de kade van de rivier op klimmen. Klimaatverandering dwingt mensen om op een nieuwe manier met hun omgeving om te gaan.

 

In Iran richt Oltheten haar blik vooral op paaltjes en andere obstakels. Fietsers en marktkoopmannen in Isfahan proberen hun voertuigen door de versperringen te manoeuvreren. Hekken die ontworpen zijn om fietsen en brommers tegen te houden blijken ook een uitdaging voor rolstoelen en kinderwagens. Oltheten laat op een geestige manier zien dat mensen weliswaar kuddedieren zijn, maar dat ze ook steeds in staat zijn om creatieve oplossingen te vinden.

 

 

Never Let a Good Crisis Go to Waste, Nieuw Dakota, t/m 18 december